De kinderopvang als ontmoetingsplek voor ouders…

Omschrijving

De kinderopvang is soms de enige plek waar gezinnen andere gezinnen uit de buurt geregeld tegenkomen. Hoe kun je als kinderopvangorganisatie een waardevolle ontmoetingsplek zijn voor deze ouders? Dr. Naomi Geens deed hier samen met een team van onderzoekers, praktijkwerkers en gezinnen uitvoering onderzoek naar.

Voor ouders zijn zowel kortstondige contacten met onbekenden in de nabije omgeving als duurzame relaties met familie, vrienden, kennissen (en de vele vormen daartussenin) een must in hun leven met jonge kinderen. Dat het een must is, wil echter niet zeggen dat ouders die contacten ook vinden. Door bijvoorbeeld verhuizingen en de grote diversiteit in steden is dit tegenwoordig minder vanzelfsprekend.

De ongeschreven regels die ontmoetingen kunnen belemmeren
Uit gesprekken en observaties met ouders blijkt dat elkaar tegenkomen niet hetzelfde is als elkaar ontmoeten. Zelfs bij initiatieven waar de koffie voor ouders klaarstaat, vindt niet elke ouder de sociale contacten die hij zoekt. Hoe komt dat? We stellen vast dat bepaalde scripts de dagelijkse werking doorkruisen. Scripts zijn ongeschreven regels die zowel via woorden als lichaamstaal worden doorgegeven. Die regels schrijven impliciet en expliciet voor hoe de ruimte, een voorziening kan en mag gebruikt worden. Vergelijk het met een scenario voor een film of toneelstuk: er is ruimte voor improvisatie, maar iedereen kent wel zijn tekst. Overal waar mensen komen, gelden bepaalde gedragscodes die het sociale verkeer regelen. Dat is zo in kinderdagverblijven, maar evenzeer op school, in de tram of bus, in de bibliotheek of een restaurant, of gewoon op straat. Wanneer we ergens voor het eerst komen, ‘lezen’ we onze nieuwe omgeving. We proberen te ontdekken wat de gang van zaken is. Wat er van ons wordt verwacht en wat wij van de ander kunnen verwachten. In voorzieningen voor jonge kinderen is dat niet anders. Ouders lezen het script en gaan erin mee (of maken er hun eigen variatie op). 
Terwijl in een bibliotheek meestal expliciet staat aangegeven dat we er stil moeten zijn, is de regel dat we in een restaurant niet zomaar de keuken binnenwandelen of zelf ons glas inschenken achter de bar een ongeschreven regel. Hoe zijn we die scripts dan op het spoor gekomen als ze nergens opgeschreven staan? Vele uren observeren wat ouders doen als ze in het kinderdagverblijf zijn, hoe ze de ruimte gebruiken, en wat het team ondertussen zegt en doet, gaf ons inzage in de scripts die meebepalen hoe gezinnen aanwezig kunnen en mogen zijn. Aan de hand van enkele voorbeelden van scripts illustreren we hierna hoe de dagelijkse gang van zaken sociale contacten tussen ouders in het kinderdagverblijf onbewust en onbedoeld kan belemmeren.