Lokaal samenwerken aan kindvoorzieningen

Omschrijving

Optimale ontwikkelkansen voor alle kinderen, wie kan daar tegen zijn? Toch laat het stelsel van kindvoorzieningen in Nederland nog te wensen over. Het is versnipperd, complex en werkt segregatie in de hand). Het stelsel is aan een heroverweging toe. De praktijk wil verder! Ondanks belemmerende wet- en regelgeving vinden onderwijs, kinderopvang en jeugdhulp elkaar steeds vaker. De SER stelde al in 2016 dat investeren in het jonge kind loont en benadrukte het belang van goede kindvoorzieningen in Gelijk goed van start3).  De politiek roert zich, nu in het najaar van 2020. Er worden studies uitgevoerd naar mogelijke aanpassingen van het stelsel). 

Het platform de Toekomst van Arbeid doet vergaande adviezen over een laagdrempelig aanbod voor kinderen van 0-12 jaar5). 
Gemeenten hebben een belangrijke verbindende en stimulerende rol als het gaat om kindvoorzieningen. Gemeenten zijn de schakel tussen verschillende partijen en belangen en hebben een opdracht als hoeder van het algemeen belang en als regisseur van het sociaal domein. Gemeenten zijn vanuit hun verantwoordelijkheid voor jeugdhulp, welzijn en onderwijsachterstandenbeleid de aangewezen partij om in te zetten op preventie. Met hun wettelijke taak voor onderwijshuisvesting kunnen gemeenten ook een faciliterende rol vervullen. Er zijn meerdere argumenten waarom gemeenten zich inzetten voor een beter stelsel van kindvoorzieningen. Deze inhoudelijke thema's worden in deze handreiking uitgewerkt en toegelicht. Hierbij gaat het onder meer om kansengelijkheid en brede talentontwikkeling, de verbinding binnen het sociaal domein, inzet op preventie en het efficiënter benutten van onderwijs- en kinderopvanghuisvesting. 

Deze handreiking gaat ook over het HOE? Hoe kan de gemeente haar rol invullen? Zo adviseerde de door het Rijk geïnitieerde Taskforce samenwerking onderwijs en kinderopvang in 20176) gemeenten het volgende: 
Neem vanuit de verantwoordelijkheid voor welzijn en jeugd die de gemeente bij de decentralisatie van overheidstaken toebedeeld heeft gekregen, het initiatief en de regie om samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang tot stand te brengen. Maak hierbij ook gebruik van de Lokale Educatieve Agenda om met alle betrokken partners tot afspraken te komen over onderwijs- en jeugdbeleid. Zet daarbij in op lokaal maatwerk, kwaliteit en een verschuiving van een curatieve naar een preventieve aanpak. Bundel en ontschot hiervoor waar mogelijk gemeentelijke subsidies. En betrek het lokale jeugdbeleid hierbij, vanuit de Wmo en de Jeugdwet, zodat het daadwerkelijk kan komen tot één gezin, één plan en één regie.

Gemeenten worden opgeroepen om ‘de regierol te pakken’ op meerdere terreinen. Maar wat verstaan we onder regie? De term wordt op verschillende wijzen uitgelegd en beleefd. Met regie bedoelen we: het organiseren, initiëren, faciliteren van een gezamenlijke agenda binnen een netwerk van gelijkwaardige partijen, waar men zich aan committeert, om gezamenlijk maatschappelijk waarde te creëren. Het gaat hierbij om een netwerk met horizontale verhoudingen. De regisseur initieert, faciliteert en stuurt daarmee zonder hiërarchische macht. Deze regierol moet een gemeente dan ook gegund krijgen en vraagt kennis van de inhoud, inzicht in het proces en samenwerkingsvaardigheden. Deze handreiking is bedoeld om gemeenten op weg te helpen met zowel de inhoudelijke argumentatie (het waarom) als met het handelingsperspectief voor wat betreft de eigen rol (het hoe).