Starten in de kinderopvang

Omschrijving

Starten in de kinderopvang is een belangrijke en vaak spannende stap voor veel ouders en baby’s. Baby’s moeten wennen aan een andere omgeving en allerlei nieuwe gezichten. Voor ouders, zeker als het hun eerste kindje is, kan het ook lastig zijn om de zorg over te dragen aan mensen die ze nog niet zo goed kennen.

Sanne de Vet is pedagoog en onderzoeker bij kinderopvangorganisatie Partou en heeft aan de Universiteit Leiden onderzoek gedaan naar de start van baby’s in de kinderopvang. In dit artikel legt ze uit waarom een ontspannen start in de kinderopvang belangrijk is en worden concrete tips gegeven over hoe je als pedagogisch professional ouders en baby’s tijdens de gewenningsperiode kunt ondersteunen.

Het stresssysteem

Baby’s zijn nog volop in ontwikkeling, zo ook hun stress-systeem. Als er sprake is van stress, wordt het hormoon cortisol afgescheiden. Enige mate van stress is niet erg en zelfs nodig om nieuwe dingen te leren en alert te zijn. Veel stress kan echter wel schadelijk zijn voor allerlei processen in het lichaam, zoals het immuunsysteem, zeker op de lange termijn. Bij heel jonge kinderen wil je daarom de hoeveelheid stress (cortisol) zo laag mogelijk houden, juist vanwege die gevoeligheid. In grootschalige onderzoeken is gevonden dat kinderen tot ongeveer 4 jaar gemiddeld meer stress ervaren als ze op de kinderopvang zijn dan wanneer ze thuis zijn. Dit is ook gevonden voor baby’s.

Baby’s zijn alleen nog niet in staat om hun eigen stress te reguleren en hebben daarbij de hulp van volwassenen nodig. Hoe weet je nu of een baby mogelijk stress ervaart? Er zijn verschillende gedragssignalen waarop je kunt letten. Baby’s die gespannen zijn, kunnen huilen, hun spieren aanspannen, overstrekken of ongecontroleerde bewegingen maken. Ook laten ze vaak signalen van vermoeidheid zien, zoals gapen, in de ogen wrijven, oogcontact vermijden, jengelen, staren, rode wangen en friemelen aan de oortjes. Een baby die stress ervaart, kan juist ook erg stil worden en in zichzelf gekeerd zijn. Het is dus belangrijk om te letten op meerdere signalen en daarbij de context mee te nemen om in te schatten of een baby mogelijk stress ervaart. Ook verschillen baby’s in hun temperament en ontwikkelingsniveau en kan dit mede bepalen hoe en in welke mate ze stress uiten.