BBMP 03.2017

THEMA: Pedagogisch curriculum voor het jonge kind in de kinderopvang, wel te verstaan. Twee jaar lang hebben academisch geschoolde pedagogen en andere wetenschappers die zich bezighouden met de ontwikkeling van het jonge kind gezwoegd op hun bijdragen voor het eerste pedagogisch curriculum voor de Nederlandse kinderopvang. Nu is het er! Eindelijk zijn we geen witte vlek in Europa meer. Het curriculum is een initiatief van Bureau Kwaliteit Kinderopvang (BKK), in samenwerking met het pedagogisch werkveld. Over het belang van het pedagogisch curriculum voor het jonge kind in de kinderopvang spreken we in dit nummer van Kindcentrum BBMP met kinderopvanghoogleraar Ruben Fukkink (eindredacteur van het curriculum) en Nienke Willering (BOinK en bestuurslid BKK). In dit nummer de eerste analyses, met aandacht voor de historische discussies over het belang van een pedagogisch curriculum voor de kinderopvang. We peilen ook vast de reacties in het onderwijsveld en presenteren een fraai voorbeeldhoofdstuk uit het pedagogisch curriculum, over het stimuleren van bètavakken bij jonge kinderen. Het kán, zonder verborgen leeragenda. En natuurlijk aandacht voor de nieuwe beroepskracht, die nodig is om dit curriculum in de praktijk handen en voeten te geven.

4 Het nieuwe pedagogisch curriculum | Een dubbelinterview met kinderopvanghoogleraar Ruben Fukkink en Nienke Willering van BOinK en BKK. Het curriculum maakt de activiteiten van de Nederlandse kinderopvang zichtbaar en bespreekbaar | Aart Verschuur
|10 Recensie | Het pedagogisch curriculum is een indrukwekkende mijlpaal. Met nieuwe kennis, nieuwe woorden, verrassende weetjes. Maar sommige zaken wringen wel. | Josette Hoex
16 Bètavakken voor het jonge kind | Kinderen introduceren in de materiële wereld en voorbereiden op schoolvakken als natuurkunde en biologie. Gewoon door samen naar de maan te kijken of bloemengeuren op te snuiven. | Hanno van Keulen
20 Reacties vanuit het onderwijs | Het pedagogisch curriculum voor de kinderopvang biedt mooie kansen om verder te werken aan een gezamenlijk curriculum voor onderwijs en kinderopvang. | Wilma Schepers
24 De nieuwe professional | In onderwijs en opvang biedt de beroepskracht van de toekomst kinderen een rijke leeromgeving. Maar het kind blijft eigenaar van zijn eigen leerreis. | Mariska Venema
28 Werkbezoek Denemarken | Een flinke Nederlandse delegatie vanuit onderwijs en kinderopvang reist naar Denemarken, om daar met eigen ogen te zien hoe de nieuwe Deense onderwijswet in de praktijk uitpakt. Dat blijkt geen eenduidig succes. | Maaike Vaes
RUBRIEKEN...
9 De Rekenmeester > Ed Buitenhek: Businesscase ikc’s weinig overtuigend
31 De directeur > Corona Koek: Waarom de IKK-cirkel niet rond is.
32 NVTK > Lida Schepers: Voorstel voor fusie met toezichthouders onderwijs
34 Boeken > Ans Vermeulen: Leren refl ecteren met video-interactie. Een nieuwe handleiding.
36 Kindermishandeling > Josine Holdorp en Su’en Verweij-Kwok: Bij Ska Amersfoort sneller zorgen delen over signalen van kindermishandeling.
38 Wetenschap > Mireille Aarts: Groepsfunctioneren op kinderdagverblijven. Met opvallende conclusies.
43 Pact Column > Anki Duin en Gerdi Mey knecht: Gemeente Eersel jaagt samenwerking aan.
44 Signalementen > Hier vindt u publicaties die wij voor u selecteerden en beschikbaar maken via bbmp.nl/service.

Is het samen lekker spelen, met zand en water en een pijp? Of leren hoe water zich gedraagt als het stroomt? Of wellicht beide? Een van de hoofdstukken in het pedagogisch curriculum gaat dieper in op jonge kinderen en de materiële wereld. Met een scherp fileermes analyseert Hanno van Keulen van Hogeschool Windesheim hoe je kinderen warm kunt krijgen voor bètavakken, zonder te vervallen in een verborgen leeragenda. Een voorbeeldhoofdstuk.

De laatste jaren wordt steeds meer onderzoek gedaan naar contacten en relaties tussen jonge kinderen in de kinderopvang. Hoewel dit bijzonder waardevolle inzichten oplevert, zijn het meestal studies naar relaties tussen tweetallen en is niet de groep kinderen onderwerp van onderzoek. Om meer te weten te komen over groepsfunctioneren op kinderdagverblijven heeft Mireille Aarts, beleidsmedewerker bij KION, als buitenpromovendus aan de Radboud Universiteit onderzoek gedaan.

De professional van de toekomst moet kinderen een rijke leeromgeving kunnen bieden. Dat betekent niet kleuters aan tafel zetten met opdrachten op papier, om hun reken- of taalvaardigheid te toetsen. Wel nodig is een goede interactie met het kind, waarin emotionele ondersteuning, een goede groepsorganisatie en educatieve ondersteuning centraal staan.

Nederland heeft nu een pedagogisch curriculum voor jonge kinderen in de kinderopvang. Sturende academische teksten, die op elk pedagogisch deelgebied vaststellen wat wij wetenschappelijk weten over de ontwikkeling van jonge kinderen. En die benoemen wat kinderopvangorganisaties en integrale kindcentra pedagogisch kunnen bieden, zodat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Een waar feest voor pedagogen.

Op uitnodiging van het Kinderopvangfonds reisde begin 2017 een grote delegatie van onderwijs-, kinderopvang- en zorgbestuurders, wethouders, ambtelijke top en brancheorganisaties naar Kopenhagen. Ze wilden met eigen ogen zien wat de nieuwe Onderwijswet Deense kinderen heeft gebracht. De tekst ‘Jeg kan ikke alene – vil du være med?’ van kunstenaar Poul Gernes zag ik in Louisiana, een prachtmuseum in de buurt van Kopenhagen. ‘Ik kan het niet alleen, doe je mee?’ Dit verwoordt de strekking van ons werkbezoek goed.

Dat BKK de kinderopvang een goede start wil geven in de onderhandelingen met onderwijs over de gezamenlijke invulling van een pedagogisch programma, is alleszins te begrijpen. Eerst kracht in eigen huis! Dat het tijd is om het gesprek aan te gaan met het onderwijs, is ook een gegeven waar we niet omheen kunnen. Omdat het tijd is om door te pakken, filosoferen we verder over de vraag hoe we tot een gezamenlijk curriculum kunnen komen voor kinderopvang en onderwijs.

Dat BKK de kinderopvang een goede start wil geven in de onderhandelingen met onderwijs over de gezamenlijke invulling van een pedagogisch programma, is alleszins te begrijpen. Eerst kracht in eigen huis! Dat het tijd is om het gesprek aan te gaan met het onderwijs, is ook een gegeven waar we niet omheen kunnen. Omdat het tijd is om door te pakken, filosoferen we verder over de vraag hoe we tot een gezamenlijk curriculum kunnen komen voor kinderopvang en onderwijs.

In de kinderopvang is altijd de roep om een echt pedagogisch curriculum blijven klinken. Onder regie van Bureau Kwaliteit Kinderopvang (BKK) is het werkveld er twee jaar druk mee geweest. En nu is het pedagogisch curriculum voor het jonge kind in de kinderopvang klaar. Kan de vlag in top voor het enige echte Nederlandse pedagogisch curriculum-raamwerk?